Rz 10:13, kto wezwie imienia Pańskiego...

Rz 10:13

Tekst grecki (Textus receptus): πας γαρ ος αν επικαλεσηται το ονομα κυριου σωθησεται
BW:  Każdy bowiem, kto wzywa imienia Pańskiego, zbawiony będzie.
BT:  Albowiem każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony.
BG:  Każdy bowiem, kto by wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.

Skąd całe zamieszanie: Ze względu na zastępowanie imienia Boga (Jahwe, Jehowa) terminami Pan, Bóg - trudno czasami dociec o kim mowa. Weźmy pod uwagę kontekst oraz źródło tych słów.

Kontekst.

W rozdziale 9 swojego listu Paweł wyraźnie mówi o Bogu:

• Izraelitów ( 9:8, 15, 17, etc)
• Bóg Izraelitów to Jahwe (Rz 9:25-29 -> "rzekł Jahwe" Oz 1:9 BT)
• Ten Bóg - > położył "kamień na Syjonie" (Rz 9:33, Iz 28:16, TB: "Tak mówi Jahwe Pan: kładę na Syjonie kamień") -> kamieniem jest Jezus (1 P 2:4)
• Usprawiedliwienie jest od tego Boga (Rz 10:3) -> poprzez wiarę w to, że Bóg go wskrzesił i uczynił Panem* (w.9)( (Rz 10: 5-10) ->
• Bóg tego Chrystusa wskrzesił (Rz 10:9), sprowadził na ziemie (w.6)

W wersecie Rz 10:11-12 czytamy: Wszak mówi Pismo: żaden, kto wierzy w Niego, nie będzie zawstydzony. Nie ma już różnicy między Żydem a Grekiem. Jeden jest bowiem Pan wszystkich. On to rozdziela swe bogactwa wszystkim, którzy Go wzywają.

W wersetach poprzednich wyraźnie czytamy o Bogu Izraela (do "którego Żydzi pałali miłością" (Rz 10:2) jednak nie według pełnego poznania (10:2) -> bo nie wierzyli, że Bóg (Bóg Izraela - Jahwe) wskrzesił z martwych Jezusa Chrystusa (10:7,9).

Ten Bóg przestaje być Bogiem Izraela (Rz 9:4), a staje sie Bogiem także "Greków". Jest on jeden dla wszystkich. Nie ma już różnicy czy ktoś pochodzi z Izraela i przestrzegał prawa (Rz 9:30-31). Ten Bóg teraz rozdziela swe bogactwa  wszystkim niezależnie od uczynków prawa i pochodzenia (Rz 10:12).

Następnie Paweł w 10:13 cytuje z Joela 3:5. Cytaat z Joela 3:5 w BT wyd II, brzmi tak: 
"Każdy jednak, który wezwie imienia Jahwe, będzie zbawiony" -
Teraz wiadomo o kim mówi Paweł. Paweł nie utożsamiał osoby Jezusa z Bogiem - wyraźnie mówił o tym wskrzeszanym (Chrystusie) i Bogu jako wskrzeszającym (Rz 10:9)

W kolejnych wersetach Paweł pisze,
-> iż "zwiastujący dobrą nowinę" są powodem do tego, że powinni uwierzyć (jako, że przecież usłyszeli) (10:14-15)
-> uwierzyć, że usprawiedliwienie jest od Boga (10:3)
-> Chrystus, końcem prawa (10:4)  [a co za tym idzie wyboru Izraela jako tego jedynego narodu ( Rz 9:6,30-32) ]
-> Bóg nim sie posłużył (Chrystysem), wskrzesił go z martwych (Rz 10:5-9)

Usłyszeć mieli słowo Chrystusa (wers 17), dobrą nowinę -> nie koniecznie bezpośrednio od niego(10:15b,18)

Dalej Paweł potwierdza, ze powyższe słowa (wzywanie imienia) - odnoszą sie do do Boga Jahwe, który proroczo zapowiada w Księdze Izajasza - cytowanej przez Pawła:
Izajasz zaś odważa się powiedzieć: Dałem się znaleźć tym, którzy mnie szukali, objawiłem się tym, którzy o Mnie nie pytali (Rz 10:20) - mowa o innych narodach poza Izraelem. (podobnie w 10:21)

Źródło.
Apostoł Paweł cytował prawdopodobnie z Joela 3:5: "Każdy jednak, który wezwie imienia Jahwe, będzie zbawiony" (BT wyd II)

Nic zatem nie wskazuje na to by Paweł odniósł słowa z Księgi Joela do Jezusa.
Na takie zrozumienie tych słów - jak wykazałem wskazuje cały list do Rzymian, np.

• dzięki Bogu -> poprzez Chrystusa (1:8)
• Bóg go ustanowił narzędziem 3: 25
• wierzymy w Tego, który wskrzesił Jezusa 4;24

Również potwierdza to Łukasz w Dz.Ap 2:21, który cytuje przemowę Piotra.

• Piotr cytuje Księgę Joela, która odnosi sie do Jahwe, Boga Izraela (Dz 2:17-21)
• Ten Właśnie Bóg Izraela - potwierdził posłannictwo Jezusa (Dz 2:22:23)
• Piotr cytuje Ponownie z Ps 16 - odnosząc słowa do Jezusa mówiącego (w kontekście zerwania więzów śmierci (Dz 2:24): "Stawiam sobie zawsze Jahwe przed oczy"
  "(ja cytuję z Psalmu, 16:8 BT - by było wiadomo o kim mowa)

Przypisy:

* Pan  - Greckie i hebrajskie słowa tłumaczone na „pan" (lub „właściciel") zostały użyte w odniesieniu do Jehowy Boga (Eze 3:11), Jezusa Chrystusa (Mt 7:21), jednego ze starszych, których ujrzał w wizji Jan (Obj 7:13, 14), aniołów (Rdz 19:1, 2; Dn 12:8), ludzi (1Sm 25:24; Dz 16:16, 19, 30) i fałszywych bóstw (1Ko 8:5). Wyraz „pan" często wskazuje na kogoś, kto jest właścicielem jakichś osób lub rzeczy albo sprawuje nad nimi władzę (Rdz 24:9; 42:30; 45:8, 9; 1Kl 16:24; Łk 19:33; Dz 25:26; Ef 6:5). Określenia tego Sara używała wobec męża (Rdz 18:12), dzieci wobec ojców (Rdz 31:35; Mt 21:28, 29), a także młodszy brat wobec starszego (Rdz 32:5, 6). Na znak szacunku tytułowano tak znamienitych ludzi, urzędników, proroków i królów (Rdz 23:6; 42:10; Lb 11:28; 2Sm 1:10; 2Kl 8:10-12; Mt 27:63). Słowa „pan" używano też jako formy grzecznościowej przy zwracaniu się do nieznajomych (Jn 12:21; 20:15; Dz 16:30).

Rz 9:5 - Bóg ponad wszystkim

Ef 5:14: A zajaśnieje ci Chrystus...