Fakty historyczne dotyczące zdobycia Babilonu
Historyk Herodot opisuje, że Babilon był otoczony szeroką i głęboką fosą, podzielony też był na dwie części przez rzekę Eufrat. Nad brzegami rzeki wzniesiono mury wewnętrzne wyposażone w sporą ilość miedzianych bram. Oblężenie Cyrusa opisuje (Herodot, Dzieje, I, 191, 192): „wprowadził rzekę kanałem do jeziora [sztucznego zbiornika zbudowanego podobno jeszcze przez królową Nitokris], które właściwie było bagnem, i sprawił przez to, że stare łożysko rzeki, której woda opadła, stało się możliwe do przejścia. Gdy to nastąpiło i rzeka na tyle opadła, że mniej więcej do połowy biodra mężczyźnie sięgała, Persowie, których w tymże celu ustawiono przy łożysku Eufratu, wdarli się z tej strony do Babilonu. Gdyby Babilończycy byli wprzód się dowiedzieli o zarządzeniu Cyrusa lub je zauważyli, byliby spokojnie przeczekali, aż Persowie wejdą do miasta, a potem haniebnie ich wytępili. Wystarczyłoby im bowiem zamknąć wszystkie furtki, które wiodły do rzeki, a samym wejść na wały, poprowadzone wzdłuż brzegów rzeki — żeby Persów schwytać niby do klatki. Atoli Persowie zaszli ich całkiem niespodziewanie. Z powodu wielkości miasta, jak donoszą tamtejsi mieszkańcy, najdalsze jego części były już w ręku wroga, a Babilończycy mieszkający w środku nic jeszcze o tym nie wiedzieli, lecz (ponieważ właśnie obchodzono u nich święto) tańczyli w tym czasie i zabawiali się, aż wreszcie, i to nazbyt dokładnie, o tym się dowiedzieli (warto porównać z Dn 5:1-4, 30; Jer 50:24; 51:31, 32). I tak Babilon wtedy po raz pierwszy zdobyto”.
Ksenofont (ok. 431-352 p.n.e.) podaje inne szczegóły, ale w jego relacja zachowuje cechy wspólne dla relacji Herodota. W jego opisie znajdziemy informacje o tym, zę Curus uznał niemal za niemożliwe zdobycie szturmem murów Babilonu. Przystępując do oblężenia skierował Eufrat do wykopów, a gdy w mieście świętowano wysłał wojska korytem rzeki pod mury. Odziały dowodzone przez Gobriasa i Gadatasa zaskakując strażników wdarły się do miasta. W ciągu jednej nocy "miasto zobyto, a króla uśmiercono" Cyropedia, VII, v, 33 (warto porównać z . Jer 51:30).
Berossos Babiloński kapłan opisał zwiciestwo Cyrusa, a historyk Józef Flawiusz przytoczył jego sprawozdanie: „W siedemnastym roku jego [Nabonida] panowania nadciągnął z Persji Cyrus z ogromnym wojskiem, podbił całą pozostałą część królestwa i ruszył na Babilonię. Na wieść o jego najeździe Nabonnedos [Nabonid] wyszedł z wojskiem na jego spotkanie i wystąpiwszy w otwartym boju poniósł klęskę w walce, po czym zbiegł z garstką towarzyszy i zamknął się w mieście Borsippa [siostrzanym wobec Babilonu]. Cyrus zaś zajął Babilon, kazał zrównać z ziemią zewnętrzne mury miasta, ponieważ wydało mu się ono zbyt potężne i trudne do zdobycia, następnie podążył do Borsippy, aby oblegać Nabonnedosa. A gdy ten poddał się naprzód, nie czekając aż dojdzie do oblężenia, Cyrus obszedł się z nim łaskawie i kazał mu opuścić Babilonię, wyznaczając mu Karmanię jako miejsce zamieszkania. W kraju tym zatem Nabonnedos spędził resztę dni i tam dokonał żywota” (Przeciw Apionowi, I, 20 [150-153]).
Tabliczki klinowe znalezione przez archeologów nie wyszczególniają, jak Cyrus zdobył Babilon, ale potwierdzają, że stało się to nagle.
Według Kroniki Nabonida w ostatnim — jak się okazało — roku panowania tego króla (539 p.n.e.), w miesiącu Tiszri (wrzesień/październik), Cyrus zaatakował i pokonał siły babilońskie pod Opisem. Dalej czytamy: „14 dnia bez bitwy zdobyto Sippar. Nabonid uciekł. Dnia 16 Gobrias (Ugbaru), namiestnik Gutium, wraz z wojskami Cyrusa dostali się bez bitwy do Babilonu. Następnie pojmano Nabonida w Babilonie, gdy (tam) wrócił. (...) W miesiącu Arahszamnu [Marcheszwan, październik/listopad], dnia 3, Cyrus wkroczył do Babilonu” (Ancient Near Eastern Texts, s. 306). Dokument ten pozwalił ustalić, że Babilon upadł dnia 16 Tiszri 539 r. p.n.e., a Cyrus wkroczył do miasta 3 Marcheszwan, czyli 17 dni później.
Cylinder Cyrusa (dokument klinowy). Choć opracowany na potrzeby polityczne, również wspomina o zdobyciu Babilonu bez bitwy
(Ancient Near Eastern Texts, s. 315).
Izajasz postać historyczna
